Khác với các loại hình nghệ thuật khác như hội hoa, văn học, điện ảnh,... âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc thuộc về nghệ thuật biểu hiện bằng âm thanh có sức biểu cảm, nó tác động manh mẽ đến tình cảm của con người. Âm nhạc, bảng ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp độ. hoà âm, tiết tấu... diễn ra cùng với thời gian, đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ.

Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm... nhận âm Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đáy cảm xúc. Trẻ có thé tiếp nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vón ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo diều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết.

1.1.1. Âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ

Âm nhạc là một trong các bộ môn nghệ thuật giáo dục cái đẹp cho trẻ. Lời ca, giai điệu của các bài hát, bản nhạc đã giúp trẻ tưởng tượng, tập nói lên cảm xúc của mình, trẻ thấy được mình có thể diễn tả những ý nghĩ, những mơ ước, những cảm xúc mạnh mẽ hay dịu dàng.

Được tiếp xúc với âm nhạc, ở một chừng mực nào đó, trẻ sẽ có cảm nhận, biết nhận xét, trao đổi... ý nghĩa lời ca, âm điệu, tiết tấu... Đó chính là ý nghĩa của giáo dục thẩm mĩ.

Tiếp xúc với âm nhạc có quá trình sẽ tạo cho trẻ những ham thích, xuất hiện dần quan hệ lựa chọn, nghĩa là có những sự ham thích khác nhau. Đó chính là cơ sở của việc hình thành thị hiếu âm nhạc

Âm nhạc giúp trẻ phát triển tai nghe.
Dạy trẻ vận động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc.
Tăng cường phát triển sinh lí trẻ, đẩy mạnh chức năng hoạt động của các cơ quan hô hấp, phát âm, làm giọng trẻ phát triển tốt hơn.
Tư thế hát đúng sẽ giúp điều hòa hoạt động hô hấp, thở sâu hơn, tạo cho trẻ có dáng dấp uyển chuyển, phong thái đẹp.

1.1.2. Âm nhạc là phương tiện giáo dục đạo đức

Lời ca của âm nhạc giàu tính biểu hiện và chất trữ tình. Nội dung lời ca phong phú trong các bài hát giúp trẻ phát hiện vẻ đẹp trong thiên nhiên, sự ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật quen thuộc, về tình cảm gia đình, bạn bè, tình yêu quê hương, đất nước,... từ đó gợi mở cho các cháu về cách ứng xử, hay nói cách khác là giáo dục các cháu đạo đức làm người.

Những bài dân ca, bài đồng dao khác nhau của các dân tộc Việt Nam phong phú về âm điệu, tiết tấu, phương thức diễn xướng, phong tục tập quán sẽ cho trẻ hiểu biết về bản sắc âm nhạc dân tộc Việt Nam, bồi dưỡng cho các cháu cảm xúc trữ tình, lòng tự hào về văn hoá dân tộc.

Đặc điểm của các hoạt động diễn xuất của trẻ là diễn ra trong tập thể trẻ. Cùng nhau múa hát, chơi trò chơi âm nhạc đã giúp các cháu vui tươi, hồn nhiên hơn, ngay cả những trẻ nhút nhát cũng cảm thấy thoải mái, tự tin hơn.

Các hoạt động âm nhạc có ảnh hưởng tốt đến hành vi văn hoá của trẻ bởi cách diễn xuất các tác phẩm với những tâm trạng khác nhau, sự thay đổi các dạng hoạt động và thay đổi các bài tập.

Khi trẻ tham gia các hoạt động âm nhạc, mỗi trẻ đều phải chấp hành tính tổ chức, sự chú ý, phản ứng nhanh, biết kiềm chế, điều khiển vận động phù hợp với âm nhạc, biết nhường nhịn, giúp đỡ nhau. Những cái đó giáo dục cho trẻ về văn hoá giao tiếp, hành vi ứng xử và tính tập thể, tạo điều kiện hình thành những phẩm chất đạo đức của trẻ.

1.1.3. Âm nhạc góp phần phát triển trí tuệ.

Tiếp xúc với âm nhạc, đứa trẻ dần dần có khả năng tổng hợp cùng với tư duy lôgic. Ví dụ, khi được nghe các thể loại âm nhạc khác nhau như hát ru có tính chất êm dịu, tình cảm, nhẹ nhàng còn hành khúc có tính mạnh mẽ, trẻ không những chỉ nêu dấu hiệu, đặc điểm, mà còn giải thích tại sao tác phẩm đó lại là hành khúc, là hát ru.

Âm nhạc giúp trẻ phát triển trí nhớ: Trí nhớ âm nhạc là khả năng thu nhận và ghi nhớ lại. Đặc điểm của trẻ mẫu giáo là ghi nhớ âm nhạc bằng tai nghe dựa vào nhạc cảm. Trong quá trình hoạt động học tập, trí nhớ không có khả năng nhắc lại toàn bộ ngay mà phải qua một quá trình rèn luyện.

Tính tích cực và sự tập trung chú ý trong giờ học hát giữ vai trò quan trọng trong việc củng cố và phát triển trí nhớ. Khi trẻ hát là cùng một lúc phải ghi nhớ lời ca, giai điệu, tiết tấu.

Hình tượng âm nhạc là loại hình tượng biểu hiện mang tính khái quát và ước lệ cao. Chính vì điều này mà hình tượng âm nhạc không mang tính xác định cụ thể nhưng làm thức dậy ở trẻ mơ ước và tưởng tượng.

Giáo dục âm nhạc tác động đến sự phát triển sinh lý của trẻ:

Nghe, vận động theo nhạc giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi, chạy, nhảy chính xác, tác phong nhanh nhẹn. Vận động toàn thân khi có nhạc kèm theo tạo cho trẻ sự mềm dẻo nhịp nhàng, có ảnh hưởng tốt đến tim mạch và sự phát triển cơ. Nếu nghe nhạc đúng mức và phù hợp sẽ làm thư giãn thần kinh, kích thích óc sáng tạo.

Hát cũng liên quan trực tiếp đến sự phát triển thể lực của trẻ, giúp trẻ củng cố cơ quan phát âm, thở sâu, tránh nói lắp, đẩy mạnh chức năng hoạt động của cơ quan phát thanh, hô hấp, hình thành giọng hát ở trẻ,... tạo sự liên hệ nhạy bén giữa các giác quan. Hát còn ảnh hưởng đến tư thế của trẻ: khi học hát, trẻ luôn được nhắc nhở phải ngồi thẳng, đứng thẳng, không gù, đó là điều quan trọng để tạo tư thế đúng. "Tai âm nhạc" phát triển cùng với sự nhạy cảm sẽ giúp trẻ hưởng ứng những tình cảm và hành vi tốt đẹp, hoàn thiện mọi vận động thể chất ở trẻ.